Nhã nhạc cung đình Huế là di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận và là nét đẹp văn hóa nghệ thuật đáng tự hào của Việt Nam. Đó cũng là một trong những yếu tố hấp dẫn thu hút du khách thập phương đến với thành phố Huế mộng mơ. nội dung
Thanh âm tao nhã, âm điệu cao sang, quý phái của nhã nhạc cung đình Huế là điều mà du khách thập phương luôn nhớ mãi khi một lần thưởng thức. Đây cũng là di sản văn hóa phi vật thể đáng tự hào và là loại hình nghệ thuật âm nhạc độc đáo của Việt Nam.
Bởi vậy, du lịch Huế không chỉ là một chuyến khám phá quần thể di tích của triều Nguyễn, trên thành phố mộng mơ nép mình bên dòng sông Hương nổi tiếng, mà thưởng thức nhã nhạc cung đình cũng là một trải nghiệm không thể bỏ qua.
Nội dung bài viết:
1. Giới thiệu về nhã nhạc cung đình Huế
Nhã nhạc là một thể loại âm nhạc có từ thời phong kiến, được tấu lên cung đình vào các dịp: Đại, Thượng, tế, lễ chùa… Nhạc có lời ca tao nhã, tiết tấu rất trang nhã. quý phái góp phần tạo nên sự trang trọng cho buổi lễ. Nó cũng là biểu tượng của vương quyền và sự trường tồn, thịnh vượng của triều đại. Vì vậy, nhã nhạc cung đình Huế rất được các triều đại phong kiến Việt Nam coi trọng.
2. Nhã nhạc cung đình Huế được UNESCO công nhận khi nào?
Nhã nhạc cung đình Huế đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể và truyền khẩu nhân loại vào giữa tháng 12 năm 2003 và lễ công nhận đã được tổ chức tại Paris, Pháp vào ngày 31 tháng 1 năm 2004.
Đó là niềm vinh dự và tự hào lớn cho Huế cũng như cho dân tộc Việt Nam. Đồng thời, vinh dự này cũng góp phần tạo nên sức hút và sự hấp dẫn riêng cho ngành du lịch của thành phố Huế cổ kính và thơ mộng.
3. Lịch sử hình thành của Nhã nhạc cung đình Huế
Theo sử liệu, nhã nhạc cung đình Huế có quá trình hình thành và phát triển từng bước qua các triều đại Lý – Trần. Các thế hệ kế thừa đã tiếp tục gìn giữ, bổ sung, sáng tạo và phát triển loại hình nghệ thuật này ngày càng phong phú, tinh tế, đạt đến đỉnh cao vào thời Nguyễn.
3.1. Lịch sử hình thành nhã nhạc qua các thời đại phong kiến
Thời Lý: Nhã nhạc có từ thời Lý (1010 – 1225) và bắt đầu được diễn xướng thường xuyên sau đó. Nhã nhạc thời bấy giờ có lời ca tao nhã, nhịp điệu cao sang, là biểu tượng của sự trường tồn, thịnh vượng và quyền lực của chế độ quân chủ phong kiến.
Thời Lê: Nhã nhạc thời Lê (1427 – 1788) được dành cho quý tộc và nho sĩ. Thể loại âm nhạc có cấu trúc phức tạp, chặt chẽ với quy mô tổ chức rõ ràng, chi tiết.
Từ thời Lê, Nhã nhạc được chia thành nhiều thể loại riêng biệt như: Giao nhạc, Đại triều nhạc, Chùa nhạc, Đại yên nhạc, Thượng triều nhạc, Cửu nhật nguyệt, Đường nhạc…
Tuy nhiên, đến cuối thời Lê, Nhã nhạc không còn duy trì được sự phát triển mà bắt đầu bước vào thời kỳ suy tàn và mai một do nhiều nguyên nhân.
Dưới triều Nguyễn: Nhã nhạc cung đình Huế lại nở rộ và được tổ chức bài bản dưới thời Nguyễn (giai đoạn 1802 – 1945). Đặc biệt vào nửa đầu thế kỷ 19, triều đình vua Gia Long đã biết sử dụng nền âm nhạc bác học này để “nuôi tinh thần” khi bắt đầu công cuộc Nam tiến.
Kể từ đó, Nhã nhạc gắn liền với cung đình Huế và được phát triển theo mô hình quy phạm chuẩn mực, có hệ thống và bài bản với hàng trăm bản nhạc. Giai đoạn này cũng là giai đoạn chuẩn bị quan trọng, tạo tiền đề cho sự phát triển của âm nhạc cung đình qua các đời vua tiếp theo.
3.2. Nhã nhạc cung đình Huế hiện nay
Ngày nay, nhã nhạc cung đình Huế với các loại hình như dàn nhạc, ca, hò, múa được trình diễn trong nhiều dịp như Festival Huế, Lễ hội Phật giáo, Lễ hội dân gian, nhã nhạc thính phòng…
Nhã nhạc còn được biểu diễn trong các nghi lễ ngoại giao, biểu diễn phục vụ du khách, người dân trong các dịp lễ lớn, Tết cổ truyền… Vì vậy, Nhã nhạc ngày nay vẫn có điều kiện và không gian biểu diễn với tính nhạc phong phú. Những giá trị nghệ thuật vẫn được bảo tồn, trường tồn và tiếp tục được phát huy.
Nếu có dịp đến Huế, bạn đừng bỏ qua cơ hội thưởng thức và cảm nhận nhã nhạc cung đình qua những tiết mục biểu diễn đặc sắc bên cạnh việc khám phá vẻ đẹp của cố đô và những món ăn đặc sắc.
4. Công tác gìn giữ, bảo tồn nhã nhạc cung đình ra sao?
Nhã nhạc cung đình Huế có thể coi là tài sản vô giá của dân tộc ta. Giá trị này phải được bảo tồn và phát huy trong xã hội đương đại. Mặc dù còn nhiều thách thức nhưng công tác bảo tồn đã đạt được nhiều kết quả tốt với các hoạt động cụ thể như sau:
Nhã nhạc cung đình được bảo tồn từ năm 1992. Những năm sau đó, việc bảo tồn Nhã nhạc dần đi vào quỹ đạo. Các bài Nhã nhạc cung đình Huế quan trọng còn được Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống Cung đình Huế lưu giữ như: 10 bản Ngự gồm: Phạm Tuyết, Hồ Quảng, Nguyên Tiêu, Bình Bản, Liên Hoan, Nhã nhạc cung đình Huế – Lưu Thúy Kim Tiên, Tây Mai, Sùng Phong, Tàu Mã, Long Hổ… và một số bài hát của dàn nhạc Grand. Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống Cung đình Huế còn thể hiện các tiết mục Nhã nhạc thông qua các hình thức biểu diễn đa dạng trong các dịp Festival Huế, lễ hội Phật giáo, lễ hội dân gian, một số nghi thức ngoại giao, trình diễn trang phục…
5. Những câu hỏi thường gặp
Câu hỏi 1: Âm nhạc có tác động tích cực như thế nào đến tâm trạng của con người?
Câu trả lời 1: Âm nhạc có thể có tác động tích cực đáng kể đến tâm trạng của con người. Nghiên cứu đã chứng minh rằng nghe nhạc yêu thích có thể kích thích sản sinh endorphin, một loại hormone giúp cải thiện tâm trạng và làm giảm căng thẳng. Âm nhạc cũng có khả năng kích thích các vùng não liên quan đến cảm xúc và gợi lên những kí ức tốt đẹp, giúp tạo ra cảm giác hạnh phúc và sảng khoái.
Câu hỏi 2: Âm nhạc có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển trí tuệ của trẻ em?
Câu trả lời 2: Âm nhạc có một vai trò quan trọng trong sự phát triển trí tuệ của trẻ em. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc học nhạc và chơi nhạc có thể cải thiện khả năng tư duy logic, sự tập trung và khả năng giải quyết vấn đề của trẻ. Ngoài ra, việc tiếp xúc với âm nhạc từ nhỏ cũng giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ, sự sáng tạo và khả năng giao tiếp.
Câu hỏi 3: Âm nhạc có vai trò gì trong việc duy trì và phát triển văn hóa của một quốc gia?
Câu trả lời 3: Âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển văn hóa của một quốc gia. Âm nhạc thường phản ánh những giá trị, truyền thống và lịch sử của một dân tộc. Nó là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ, lễ hội và sự kiện văn hóa quan trọng. Âm nhạc cũng có khả năng giao tiếp và truyền đạt thông điệp, giúp thể hiện sự đa dạng và đặc trưng của mỗi quốc gia.
